Uxua Idiazabal Ayesa kardiologiako mediku espezialistak ikerketa bat egin du Nafarroako Unibertsitate Publikoan (NUP) defendatu duen doktoretza-tesian, haur eta nerabe kirolarien bihotzaren ezaugarriei buruz eta elektrokardiogramarekin eta ekokardiogramarekin azterketa mediko kardiologikoa egiteko programa baten errentagarritasun diagnostikoari buruz. Artikulu zientifikoen laburpenaren modalitatean (3) defendatu du tesia. Espainiako eta nazioarteko aldizkarietan argitaratutako artikuluak dira. Mikel Izquierdo Redín katedraduna eta Robinson Ramírez Vélez eta Alicia Alonso Martínez irakasleak dira ikerketaren zuzendariak.
Uxua Idiazabal, berak emandako argazki batean.
Egileak azaldu duenez, ikerketaren helburua da baheketa-estrategia egokiak garatzea kirolari gazteek izan ditzaketen arazo kardiobaskularrak detektatzen laguntzeko. Kirolari buruzko 39/2022 Legeak jasotzen duenez, Kirol Kontseilu Nagusiak “pixkanaka ezarriko du azterketa medikoak egiteko betebeharra, kirolarien osasunerako arriskuak hobeto prebenitzeko beharrezkotzat jotzen den kiroletan". Zehazki, Espainian federatutako kirolari gazteetara mugatu zen tesia.
Tesia testuinguruan kokatzeko, kardiologoak adierazi du, alde batetik, ariketa fisikoa sustatu behar dela herritar guztien artean, baina, aldi berean, “maila eta adin guztietako pertsonek kirola egitean segurtasun kardiobaskularra ezinbestekoa dela bat-bateko heriotza kardiakoak (MSC) saihesteko, askotan prebenitu baitaitezke”. Azterketa horiek egiteko adinari dagokionez, tesiaren egileak adierazi du 12 eta 16 urte bitarteko tartea egokia izan daitekeela, bi urtean behin eginez.
Proba motari dagokionez, tesiaren egileak elektrokardiograma aipatu du; izan ere, “egiteko erraza da, azkarra, ez inbaditzailea, eta informazio asko ematen du, eta oso erabilgarria da kanalopatiak, arritmiak eta miokardiopatiaren bat diagnostikatzeko, horiek baitira MSCren arrazoi nagusietako batzuk”. Medikuak aipatu duenez, proben kostua eta nork ordaindu behar dituen jakitea eztabaidatzeko dauden gaiak dira.
Hiru artikulu zientifikoren laburpena
Aipatu denez, hiru artikulu zientifikoaren emaitzak bildu dira tesian. Lehenengoan, “Medidas de las cavidades cardiacas de jóvenes adolescentes deportistas” izenekoan, pertzentil egokia kalkulatu zen emaitzak behar bezala interpretatzeko, larriak izan daitezkeen edo jarraipen kardiologikoa behar duten asalduak detektatzeko orientabide gisa.
Bigarren artikulua “Electrocardiographic findings in pediatric versus young-adolescent athletes: a comparative analysis using general international criteria” (Hallazgos electrocardiográficos en atletas en edad pediátrica versus atletas jóvenes-adolescentes: análisis comparativo utilizando criterios internacionales) zentratzen zen gazte eta nerabe kirolarien elektrokardiogramaren aurkikuntza arruntak eta ohikoak (11 eta 16 urte artekoak) aurkezten, baita egon zitezkeen alterazioak ere, ez oso ohikoak. Baheketa horren bidez, artikulurako aztertutako pertsonen % 0,27ri aurretiaz ezagutzen ez zuten kardiopatia bat diagnostikatu zieten.
Hirugarren artikulua honako hau da: “Diagnostic cost-effectiveness of a two-stage cardiovascular evaluation program in young-adolescent athletes. Role of echocardiography” ”(Kostu-eraginkortasun diagnostikoa, atleta gazteen eta nerabeen ebaluazio kardiobaskularreko programa batean). Artikuluan, Espainiako kirolari gazteen errekonozimendu-protokolo baten errentagarritasun diagnostikoa erakusten da. Protokolo horren barruan dago ekokardiograma. Artikulurako erabilitako laginean, kardiopatia zuten aztertutako kirolari gazteen % 2,4k, eta bat-bateko heriotzarekin lotutako gaixotasuna % 0,6k (guztira % 0,11 ez ziren kirol-jarduerarako egokiak). “Diagnostikoen % 80 ekokardiogramaren bidez lortu ziren, Espainian arrazoizko kostua duen proba bat”, azaldu du tesiaren egileak.
Uxua Idiazabal Ayesaren CV laburra
Uxua Idiazabal Ayesa Medikuntzan lizentziaduna da Nafarroako Unibertsitatean (2006) eta Kardiologiako espezialitatea egin zuen Nafarroako Ospitale Unibertsitarioan. Eskarmentu handia du kirol kardiologiaren arloan, eta Espainiako Kardiologia Elkarteko Kirolaren Kardiologiako Taldeko kidea da. Kirol kardiologo gisa kolaboratzen du CEIMD zentroan (Kirolaren Ikasketa, Ikerketa eta Medikuntza Zentroa), eta gaur egun kardiologo gisa lan egiten du García Orcoyen Ospitalean (Lizarra) eta San Juan de Dios Ospitalean (Iruñea).